Barok- Obejmuje on koniec wiek XVI, cały wiek XVII i pierwszą połowę wieku XVIII. Barok porzucał styl klasyczny, ale za to zadziwiał niezwykłą formą, nieregularnością, stąd wzięła się nazwa epoki od portugalskiego słowa ”barocco” co oznacza nieregularną perłę.
Człowiek i styl życia
Człowiek mógł wybrać dwie drogi w tej epoce
pierwsza, to ta, w której jest zafascynowanym pięknem ziemskim, które jest nietrwałe
druga droga prowadziła do zbawienia. Człowiek musiał kierować się wartościami nadrzędnymi, które były wieczne i nieprzemijalne.
Człowiek miał świadomość tego, że żyje w świecie, w którym wszystko jest nietrwałe, poza Bogiem i jego zasadami, czuł się przez to rozdarty i samotny. Trudno mu było znaleźć swoje miejsce na świecie.
Światopogląd
W epoce baroku zastanawiano się jeszcze raz nad humanizmem renesansowym, powrócił średniowieczny dualizm- człowiek wątpi, czy uda mu się pogodzić życie duchowe ze społecznym, chce on zaczerpnąć szczęście jeszcze na ziemi. Barok zadaję sobie jeszcze raz pytanie “czym jest człowiek”.
Na przykład M. Sęp-Szarzyński, uważany za manierystę czy poetę prebarokową, odnosi się pozytywnie do tych, którzy poszukują podstawowych wartości, wierząc, że te wartości można znaleźć poprzez intelektualną koncentrację. Z drugiej strony Sebastian Grabowiecki bezradność i samotność widział głównie w człowieku, i zaproponował mu by, nieskończone oddał się Bogu.
Oprócz religii i mistycznych emocji barok lubi również sferę fizyczną i zmysłową. Wiara w znikomość i ulotność ziemskiego życia zainspirowała pragnienie zanurzenia się na pewien czas w tej „biednej”, ale bardzo atrakcyjnej rzeczywistości. Dlatego ta sprzeczność między rzeczami ziemskimi i materialnymi a wieczną wartością duchową jest zestawiona, w wyniku czego ta ostatnia wydaje się blada i słaba w obliczu obfitych i nieograniczonych elementów cielesności.
Z tego zestawienia wyłoniła się słynna barokowa opozycja miłości i śmierci.
Polska w epoce barokowej
W tym czasie obowiązywały dwa wzorce w sztuce
model ziemiański, był przyjmowany przez szlachtę, która wolał przebywać wokół przyrody i życia wiejskiego, w tym samym czasie też kultywowała pamięć i pamiątki narodowe. Twórcy z tego nurtu to Wacław Potocki, Jan Chryzostom Pasek i Zbigniew Morsztyn.
model dworski, obejmował magnaterię, która mieszkała w dworach, i prowadziła życie w stylu europejskim. Twórcy to Jan Andrzej Morsztyn oraz Daniel Naborowski.
Sarmaci- uważali się za przodków walecznego plemienia irańskiego. Sarmaci uważali się za bohaterów narodowych, którzy będą bronić dobra narodowego. Walczyła z pogaństwem i innowiercami w imię narody i Kościoła.
Sztuka barokowa
Styl barokowy charakteryzuje się przepychem, bogatą kolorystyką i tonami oraz bogatą dekoracją. Postawa ludzkości wobec świata dokonała przełomu. Religia, przekonania religijne oraz uczucie i odczuwanie piękna są ważne.
Cechy sztuki barokowej
a) Architektura
-Ogromna konstrukcja na planie kwadratu lub prostokąta
-Bardzo bogata dekoracja z kości słoniowej lub masy perłowej
-W branży budowlanej trójkątny obraz nad wejściem jest bardzo charakterystyczny
b) Rzeźba
-Tematy zaczerpnięte z Biblii, mitologii i życia codziennego
-Nacisk na ruch, zniekształcone postacie i nienaturalnie zakrzywione
c) Malowanie
-Podkreślenie światłocienia
-Użycie światłocienia
-Tematy religijne, pejzaże, martwa natura, życie dworskie